“Ben her güreşte arkamda Türk Milletinin olduğunu ve millet şerefini düşünürüm.” Kurtdereli Mehmet (Baykurt) Pehlivan:1864-1939
Eski Türk sporu üzerinde yapılan incelemeler bizde Türk güreşinin yağsız güreş (karakucak) olduğunu göstermektedir.
Türk güreşinin çeşitli devirlerde geçirdiği safhalar ve büyük güreşlerin ayrıntısı, pehlivanların adları, başlı başına ve esaslı bir inceleme konusu olduğu görülür.
İstanbul’daki Pehlivanlar tekkesinden başka bir de Pehlivanlar Bölüğü olduğu 2. Beyazıt’a verilen isimsiz bir dilekçeden (arzuhal) anlaşılmaktadır.[1]
Tay Buga’nın Ayasofya Kütüphanesi’ndeki kitapları ve o cildi terkip eden risaleler Okçuluktan, Atıcılıktan, Ok ve at yarışmalarından bahseden önemli bir eserdir. Bunlardan 3800 No. da kayıtlı kitabın 119. Yaprağının ikinci yüzünde Muharrem Mehmet Pehlivan bir üstadı kâmil, teknik bir bahisle ilgili bir haşiye yazmıştır.
Mehmet pehlivan zamanının meşhur pehlivanlarından olup 1651 de ölmüştür.
Mezar taşında:
MEHMET PEHLİVAN
KAF BER KAF
Yani şöhreti kaftan kafa varan Mehmet Pehlivan yazmaktadır.[2]
Adı geçen pehlivan ve çekiciydi. Ancak seferlerde gezip ok atıp menzil dikmeye eli değmedi. Ordunun Sente seferine gittiği yık ordu ağası tayin edilip Belgrat’ta ölmüştür. (Merhum olmuştur.) Allah’ın rahmeti onun üzerine olsun.[3]
Avcılık, binicilik, güreş gibi her zaman milli bir spor özelliğini korumuş olan spor çeşitleri arasında okçuluk ve cirit de büyük bir ilgi çekmektedir. [4]
Pehlivanlık, okçuluk, avcılık, su sporları, kılıç, atlı sporlar eski Hatay Türklerinde, Göktürklerde, Mısır ve Suriye Memluklerinde, Selçuk ve Osmanlı Türklerinde de ileri giden spor çeşitleridir. Bu gibi spor yarışmaları hakkında geniş bir bilgiye sahibiz. Bu yarışmalara ait olan teknik şartların da en ince tesbit edildiği en ince ayrıntılarına kadar bilinmektedir. [5]
Çardak Kırmızı Köşk
[1]Halim Baki Kunter Eski Türk Sporları Üzerine Araştırmalar sf 44-46 Cumhuriyet Matbaası İstanbul 1938
[2]Halim Baki Kunter Eski Türk Sporları Üzerine Araştırmalar sf 7-8 Cumhuriyet Matbaası İstanbul 1938
[3]Halim Baki Kunter Eski Türk Sporları Üzerine Araştırmalar sf 19 Cumhuriyet Matbaası İstanbul 1938
[4]Halim Baki Kunter Eski Türk Sporları Üzerine Araştırmalar sf 27 Cumhuriyet Matbaası İstanbul 1938
[5]Halim Baki Kunter Eski Türk Sporları Üzerine Araştırmalar sf 37 Cumhuriyet Matbaası İstanbul 1938
Çubukoğlu Mehmet Pehlivan, 1894 de Mevlevi Şeyhi Mustafa Daniş Efendi’nin Çardak’ta “Kırmızı Köşk”[1] bahçesinde yaptırdığı ve Aliço’nun hakemlik, Koca Yusuf, Adalı Halil, Katrancı Mehmet ve Kurtdereli Mehmet Pehlivanın başa soyundukları güreşte cazgırlık yapmıştır.[2]
Selanik Beşçınarlar Bahçesi Güreşi ve Memleket Bahçesi
Selaniklilerin Kara Ahmet ile Molla Ali güreşine gösterdikleri ilgiden memnun kalan İsmail Bey, gazetelere ilan vererek ün yapmış Şumnulu Yusuf, Şumnulu Rüstem, Şumnulu, Bursalı Katrancı, Balıkesirli Kurtdereli, Adalı Halil, Küçük Yusuf, Kara Ahmet, Hergeleci, Hamlacı, Dramalı Molla Ali ve Süleyman Pehlivanları davet etti.
Bu güreşlerde 28 Ağustos 1896 Cuma günü başaltı pehlivanları, Pazar günü de başpehlivanlar güreşti. Katrancı Büyük Yaşar’ı yendi. Adalı ile Kurtdereli yenişemediler.
Filiz Nurullah memleketi Selanik’te yapılan bu güreşlere -daha önce Adalıyı, Kurtdereli’yi yenmiş olduğu halde çağrılmaz mı? Bunun sebebini İsmail Bey bilmektedir.[3]
Çardak Güreşleri’nden sonra Selanik’teki İpekçi İsmail’in çalıştırdığı “Memleket Bahçesi’nde 30 Ağustos-1 Eylül 1896 arasında düzenlediği güreşe kadar geçen iki yıl içinde nerelerde güreşmiştir? Bu konuda bilgi ve belge yok. Ancak bu arada Kurtdereli’nin daha da güçlendi, görgü ve bilgisini arttırdı.
1896da onun ünü Balıkesir, Bursa, Çanakkale, İzmir yörelerini aşmış Rumeli’ye geçerek Selanik’e kadar yayılmıştı.
İpekçi İsmail Kara Ahmet’in de katıldığı güreşlerden çok para kazandığı için bu defa davet ettiği Kurtdereli ve Katrancı bu güreşe beraber gittiler. Bu güreşlere davet edilen pehlivanlardan yalnız Adalı Halil ve Büyük Yaşar Pehlivan katıldı.
Bu güreşlerde Kurtdereli-Adalı Halil berabere kaldı, Katrancı-Büyük Mandıralı Pomak Büyük Yaşar’ı yendi. Güreşlerden hemen sonra İstanbul’a döndüler.
Günümüzde Yağlı Güreş Düzenlenen Yerler ve Er Meydanları
Çamlıdere
Düziçi
Gümüşhacıköy
Güzelyurt Salih Şahin
Amasya
Merzifon/Davaz
Antalya
[1] Atıl Karaman Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi c1 sf 386 Kültür Bakanlığı Yayınları 1989
[2]Atıl Karaman Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi c1 sf 119 (Dipnot 131,386)Kültür Bakanlığı Yayınları 1989
[3]Atıl Karaman Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi c1 sf 213 Kültür Bakanlığı Yayınları
Aksu İçmeler/İsmail Ogan
Alanya Gökbel
Elmalı Yeşil Yayla
Kaş
Korkuteli
Kumluca
Manvgat Ilıca
Muratpaşa Konuksever
Konyaaltı Feslikan Altınkiraz
Korkuteli
Serik
Balıkesir
Bandırma Kara Ali Acar
Burhaniye Kızıklı/Sübeylidere
Dursunbey Panayır
Edremit Şehit Hamdi Bey
Gömeç Ulubeyler
Gönen Sebeplili Hüseyin
İvrindi Akçalören (Almanyalı Hüseyin Kaya)
İvrindi Kayapa
Karesi Kurtdereli Mehmet Pehlivan
Kepsut Tarzan Mehmet
Sındırgı Yağcıbedir Şenlikleri, Şerif Pehlivan ve Mehmet Ali Yağcı
Sındırgı/Yüreğil Şerif Ünal
Susurluk Katrancı Mehmet
Bulgaristan
Deliorman Koca Yusuf
Burdur
Altınyayla
Bursa
Yunuseli Softaoğlu Mehmet Pehlivan
Karacabey
Keles Kocayayla
Mustafakemalpaşa Yalıntaş Kabulbaba
Nilüfer Çalı
Çanakkale
Baba Süleyman
Bayramiç Evciler Mehmet Akif Ersoy
Biga/Kurtuluş İrfan Şahin Er Meydanı Güreşleri
Çan Süleyman Şahin
Çan Halil Ağa Köyü
Çardak
Geyikli
Kepez
Mehmet Çavuş
Çankırı
Yapraklı
Çorum
Osmancık
Tevfik Kış
Denizli
Beyağaç Hüseyin Çokal
Kale/Davaz Recep Tayip Erdoğan
Merkezefendi
Pamukkale
Edirne
Ayşekadın Üniversiteliler
İpsala Kel Aliço
Sarayiçi Kırkpınar
Gaziantep
Şahinbey
Isparta
Uluborlu
İstanbul
Atatürk Havaalanı Etnospor
Çatalca
Kâğıthane
Maltepe Ulugazi
Sancaktepe
Şile
Ulugazi
İzmir
Aliağa Helvacı
Kastamonu
Tosya/Çepniköyü
Kırklareli
Babaeski Büyük Mandıra Koca Yusuf
Kavaklı Şamdancıbaşı Kavas İbrahim
Kocaeli
Derince
Gebze Hünkâr Çayırı
Gölcük
Karamürsel
Kartepe Hergeleci İbrahim
Kocaeli Sekapark/Kadir Birlik
Körfez Taşköprü, Sevindikli
Konya
Karatay
Seydişehir Kuğulupark
Kütahya
Domaniç
Malatya
Darende
Manisa
Akhisar Çağlak
Kula
Turgutlu Yörük Mehmet (Gökçen)
Yunus Emre Yund (At) Dağı
Muğla
Çomakdağ Kızılağaç
Fethiye Seydikemer Seki Zümrütçayır
Marmaris Kavaklıdere/İçmeler
Menteşe Beşpınar
Ordu
Altınordu
Dikmen
Gölköy
Gürgendere Asarcık
Korgan Ormangülü
Perşembe Aybastı Mustafa Bük
Sakarya
Akyazı Akbalık
Samsun
Alaçam Geyikkoşan
Asarcık Panayırı
Ladik
Tekkeköy
Terme
Vezirköprü Kunduz
Sivas
Şehit Muhsin Yazıcıoğlu (Karakucak)
Tekirdağ
Malkara Fehmi Özkan
Süleymanpaşa Hüseyin Alkaya
Tokat
Erbaa Kırkpınar Ağası Hüseyin Şahin
Urfa
Yalova
Altınova
Fevziye
Yozgat
Merkez Cumhuriyet Meydanı
Sorgun
Zonguldak
Alaplı
Ereğli Yaraşlı
Kozlu Dağköy
Kurtdereli Güreşleri
Balıkesir ili Karesi ilçesi Kurtdere Mahallesinde her yıl Ağustos ayının ikinci haftasında bu köyde doğup büyüyen cihan pehlivanı Kurtdereli Mehmet Baykurt Pehlivan adına düzenlenir. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ve Karesi Belediyesi tarafından Cuma, Cumartesi ve Pazar olmak üzere üç gün devam etmek üzere düzenlenir. Burada boylarında dereceye giren pehlivanlar bir sonraki güreşlerde bir üst boyda güreşme hakkını elde ederler.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ve Karesi Belediyesi tarafından Cihan Pehlivanı Kurtdereli’nin adına yapılan ve Atatürk parkının karşısında Altıeylül Belediyesi sınırlarında yer alan Kurtdereli Spor salonunda Türkiye’de ve dünyada ilk olmak üzere keçe üzerinde kış yağlı güreşleri düzenlendi. [1]
Elmalı Güreşleri
Antalya’nın Elmalı İlçesinde yapılmakta olup, Kırkpınar Güreşleri’nden daha eski tarihe dayanır. 2023 te 670. Düzenlendi.
Bu güreş sahalarında;
Edirne-Kırkpınar’da
2023 te 661. Düzenlendi.
En alt boydan başaltına kadar bütün boylarda kürsüye çıkan yani boylarında 1. 2. ve 3. olan 4 pehlivan bundan sonraki güreşlerde bir üst boyda güreşme hakkını elde ederler.
Balıkesir-Karesi Kurtdereli Mehmet pehlivan
Antalya-Elmalı Yeşilyayla Recep Gürbüz
Kocaeli-Seka
Manavgat- Dualı Çayırlarında
En alt boydan büyük orta büyük boy dâhil bütün boylarda kürsüye çıkan yani boylarında 1. 2. ve 3. olan 4 pehlivan bundan sonraki güreşlerde bir üst boyda güreşme hakkını elde ederler.
Kırkpınar Güreşleri’nde İlkler
Cumhuriyet devrinde ilk Kırkpınar güreşleri 1924 yılında yapılmıştır.[2]
İsmail Habib Sevük ki çocukluğu Sındırgı, Edremit ve Balıkesir’de Kepsutlu Çakır İsmail’in ve Kurtdereli Mehmet’in başarılarıyla övünerek geçti. Edirne Milli Eğitim (Maarif) Müdürü ve Türk Ocağı Başkanı olduğu zaman 30 Mayıs 1924te Edirne Sarayiçi’nde Çocuk Esirgeme Kurumu ya da Türk Ocağı Yararına Yağlı Pehlivan Güreşleri düzenlemiştir. İşte bu güreşler ülkemizde Cumhuriyet döneminde düzenlenen ilk Kırkpınar Yağlı Güreşleri olarak[1]Erdem Kabadayı Şampiyon Karakterler sf 211 Gülermat Matbaa ve Yayıncılık San. Tic. Ltd. Şti. İzmir 2021
[2]Cem Atabeyoğlu Geleneksel Türk Güreşi ve Kırkpınar sf 37,38 A&B Kitapçılık ve Yayıncılık Ltd. Şti. İstanbul Ekip Grafik Ankara 2000
kabul edilir. Bu güreşlerde Adalı Halil başhakem olup başpehlivanlığı Benli Abdullah kazandı. Adalı Halil bir ara halkın isteği üzerine kısbet giyip eski bir pehlivanla gösteri güreşi yapar.[1]
Edirne Milli Eğitim Müdürü ve Türk Ocağı Başkanı İsmail Habib Sevük’ün öncülüğünde şehrin Lüleburgazlı Şevket Bey, Edirneli Ekrem Bey, Tevfik Bey ve Burhanettin Bey’in desteğiyle 30,5.1924 te ilk defa Kırkpınar Güreşleri düzenlendi. [2]
1926 Kırkpınar Güreşleri Çocuk Esirgeme Kurumu (Himaye-i Eftal) Yararına Kırkpınar Panayırında düzenlendi ve bundan sonra bu şekilde devam etti.[3]
1935 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta
Başpehlivanlık için çayıra çıkan pehlivanlar hakem heyetine giderek,
“Tekirdağlı Hüseyin hepimizden üstün. Tekirdağlı 1. Sayılsın, diğer kendi aralarında güreş tutsun” dediler. Hakem heyeti bu isteği değerlendirdikten sonra,
“Tekirdağlı Hüseyin Pehlivan’ın başpehlivan ilan edilmesine, diğer pehlivanların da kendi aralarında 2.lik ve 3. lük için güreşmelerine” karar verdi.
Seyircilerin yoğun isteği üzerine Tekirdağlı Hüseyin ile geçen yıl güreşi bırakan Bulgaristanlı Yenici Mehmet Pehlivan bir gösteri güreşi yaptılar.
Molla Mehmet Çoban Mahmut’u, Manisalı Rıfat mandıralı Ahmet’i ve Bolulu Cemal de Bulgaristanlı Arif’i yendiler.
Zamanın kuralları gereği galibiyet sırasına göre eşleşen Molla Mehmet ile Manisalı Rıfat bir saat güreşmelerine rağmen yenişemediler, hava karardığı için berabere ayrılarak 2. ilan edildiler. [4]
1936 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta 1. Oldu ve altın kemeri boynuna taktı.[5]
Bazı yayınlar yanlış olarak Tekirdağlı Hüseyin’in Kırkpınar’da 2 defa altın madalya kazandığını yazmışlardır. Hâlbuki doğrusu Tekirdağlı Hüseyin Kırkpınar’da 1 defa, Eminönü Halkevi Profesyonel Serbest Güreşleri’nde de 1936.1937.1938 de 1. Olarak 1 defa kemer kazandığıdır.
1937 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta hakem heyetinin kararı ile 1. Oldu.[6]
1938 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta hakem heyetinin kararı ile 1. Oldu.
Seyircilerin yoğun isteği üzerine Tekirdağlı Hüseyin ile Bulgaristanlı Arif bir gösteri güreşi yaptılar. Karşılaşmanın 20. dakikasında pes etti.
Diğer pehlivanlar hakem heyetinin kararından sonra Babaeskili Mustafa Yenici ile Babaeskili İbrahim Erdi akşama kadar güreşmelerine rağmen yenişemediler. Bulgaristanlı Molla Mehmet Muratlılı Ahmet’i yenerek 2. Oldu. [7]
Tekirdağlı Hüseyin’in yağlı güreşte yenilmezliği devam ederken, minder güreşlerinde de Serbest Güreşte Balıkesir merkez Beyköylü Çoban Mehmet’in -20 yıl serbest güreş takımında yer alarak Avrupa Güreş şampiyonalarında dereceler alarak- Grekoromende de mersinli Ahmet’in -1936 Berlin ve 1948 Londra Olimpiyatlarında şampiyon olarak yenilmezliği devam ediyordu.
Güreş otoriteleri Başpehlivan Tekirdağlı Hüseyin ile minder başpehlivanlarının karşılaştıklarında neler olacağını merak ediyorlardı. Güreş milli takımında ter alan[1]Atıf Kahraman Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi c 1 sf 241 Dipnot 285Kültür Bakanlığı Yayınları Ankara 1989
[2]İsmail Yılmaz Cumhuriyet Dönemi Kırkpınar Güreşleri 1. Baskı sf 1 Ege Reklam Basım San. Tic. Ltd. Şti. İstanbul 2015
[3]İsmail Yılmaz age sf 4
[4]İsmail Yılmaz age sf 23
[5]İsmail Yılmaz age sf 27
[6]İsmail Yılmaz age sf 29
[7]İsmail Yılmaz age sf 30
pehlivanlarının yağlı güreşe katılmaları yasak olduğundan yağlının ve minderin başpehlivanları bir türlü karşı karşıya gelemiyorlardı.
Yılarca devam eden dedikodulardan sonra Ağustos ayı içinde iki şampiyon Tekirdağlı Hüseyin ile Beyköylü Çoban Mehmet federasyonunun Haziran 1938deki izniyle karşı karşıya geleceklerdi.[1]
1939 Kırkpınar Güreşleri’nde Beden Terbiyesi Umum (Genel) Müdürlüğü Sarayiçi’ndeki seyirci sayısını arttırmak için başka yerlerde güreş organizasyonu yapılması yasakladı. [2] İlk defa Kurtdereli Mehmet Pehlivan’ın Kemeri Tekirdağlı Hüseyin Alkaya Pehlivan’a takıldı.[3]
1939 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta
Tekirdağlı Hüseyin Afyonlu Yarım Dünya Süleyman’ı şak kündesi ile yendi. Babaeskili Mustafa ile Şumnulu (Adapazarlı) Arif Mehmet, Molla Mehmet ile Lüleburgazlı Ali Ahmet; Manisalı Halil ile Karacabeyli Hayati 1,5 saatten fazla güreşmelerine rağmen yenişemediler.
Pazar günü yeni eşleşme yapıldı. Karacabeyli Hayati, Babaeskili Mustafa’yı yendi ve Tekirdağlı Hüseyin’e rakip oldu. Molla Mehmet ile Manisalı Halil, Şumnulu Arif ile Ali Ahmet yenişemediler.
Geçen yılın başaltı pehlivanı Karacabeyli Hayati Tekirdağlı Hüseyin’e 15. Dakikada pes etti. Tekirdağlı 1. Hayati de 2.Oldu.
Bu yılın güreşleri Kurtdereli Mehmet pehlivan ile Adalı Halil’in hatıralarına “1 dakikalık saygı duruşu ile sona erdi.[4]
1940 Kırkpınar Güreşleri öncesinde Sarayiçi’ne 500 kişilik bir seyirci tribünü yapıldı ve basın mensupları için özel bir yer ayrıldı.[5]
1940 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta
Pazar günü yapılan baş güreşlerinin 2 turunda Tekirdağlı Hüseyin ile Karacabeyli Hayati, Gönenli Kara Hüseyin ile Adapazarlı (Şumnulu) Arif eşlendi. Tekirdağlı ile Gönenli rakiplerini yendi.
Kara Hüseyin zorlu geçen karşılaşmanın 52. Dakikasında pes edince 1. Oldu ve Kurtdereli Mehmet Pehlivan’ın kemeri takıldı.[6]
1941 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlık dereceye giren ve 1. Ve 2. olan pehlivanlara para ödüllerinin yanında CHP tarafından gönderilen gümüş saatlerde verildi.[7]
1941 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta
Kurtdereli’nin kemerini 3. Defa takan Tekirdağlı Hüseyin bir daha güreşlere katılmayacağını söyledi ve 1. Oldu.[8]
Tekirdağlı Hüseyin ile mersinli Ahmet minderde berabere kaldılar.[9]
1942 Kırkpınar Güreşleri öncesinde Atatürk Anıtı’nda saygı duruşu, İstiklal Marşımızın okunması ve çelenk koyma töreninden sonra Adalı Halil Pehlivan’ın Kasımpaşa Cami Avlusundaki mezarı ziyaret edildi, dualar okundu. Boylarında dereceye giren pehlivanlara Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından para ödülü verilirken CHP tarafından saat, Federasyon Başkanı tarafından kupa verileceği duyuruldu.
1942 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta
[1]İsmail Yılmaz age sf 30-32
[2]İsmail Yılmaz age sf 39
[3]İsmail Yılmaz age sf 41
[4]İsmail Yılmaz age sf 39,40
[5]İsmail Yılmaz age sf 44
[6]İsmail Yılmaz age sf 45
[7]İsmail Yılmaz age sf 46
[8]İsmail Yılmaz age sf 46
[9]İsmail Yılmaz age sf 48,49
Finalde Karacabeyli Hayati pes etti ve Tekirdağlının elini öptü, oda onun alnından öperek,
-“Hayati gelecekte başpehlivanlığa layık bir pehlivandır” dedi.
Final güreşinde Babaeskili İbrahim ile karşı karşıya geldiler. Tekirdağlı hakem heyetine,
-“Bu yılda başpehlivan olayım bir daha Kırkpınar’a katılmayayım” dedi hakem heyeti de bunu kabul etti ve Tekirdağlı Hüseyin 1. Oldu.[1]
1943 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta
Pazar günü Babaeski Kozpınarlı İbrahim ile Babaeski Kuleli Mustafa çayıra çıktı ve güreş başladı 25. dakikada, daha önce Kırkpınar’a katılmayacağını söyleyen Tekirdağlı kısbetini giymiş halde çayıra çıktı ve:
-“Ben de güreşmek istiyorum” dedi.
Hakem heyeti başkanı Suyolcu Mehmet Pehlivan,
-“Tekirdağlı senin ödülün ayrıldı, sen rahatına bak” dedi. Tekirdağlı ustası Kayıkçıoğlu Ahmet ile gösteri güreşi yaptı.
Tekirdağlı yine,
-“Ben güreşmek istiyorum” dedi. Bunun üzerine, Suyolcu Mehmet onu,
-“Talihin var olsun İbrahim” diyerek Tekirdağlı’yı Babaeskili İbrahim ile beraber çayıra saldı. Tekirdağlının yıpratmak istediği Babaeskili, Tekirdağlı’yı çangalla açık düşürdü ve taraftarları tarafından omuzlara alındı. Tekirdağlı, Soyolcu’ya,
-“Usta şimdi ben yenildim mi?” dedi. Soyolcu da,
-“Evet, yenildin Hüseyin” deyince Tekirdağlı itiraz etmeden çayırdan ayrıldı ve 2. Oldu.[2]
1944 Kırkpınar Güreşleri öncesinde yapılan törenlerde Atatürk’ün Kurtdereli Mehmet Pehlivan’a yazdığı mektup okundu.[3]
Bu mektupla ilgili geniş bilgiye Atatürk ve Kurtdereli bölümünde yer verilmiştir.
1945 Kırkpınar Güreşleri’nde 81 yaşındaki Kırkpınar Ağası Bektaş Ağa’nın isteğiyle seyirciden ücret alınmadı. [4]
1946 Kırkpınar Güreşleri öncesinde Spor Yazarı Şefik Atabeyoğlu Kırkpınar Güreşleri ile ilgili bir konuşma yaptı.
Bu yıl ki güreşler ilk defa Mayıs ayı sonu (31 Mayıs-2 Haziran) Haziran başında yapıldı.
Hakem heyetinde yer alan Manisalı Rıfat Güreşen ile Bandırmalı Kara Ali Acar seyircilerin isteği üzerine gösteri güreşi yaptılar. Seyirciler Sarayiçi’ni yıkarcasına iki pehlivanı da alkışladılar.
Hakem heyeti bu yılki güreşlerde geleneklere aykırı olarak pehlivanların kura ile belirleneceğini ilan etti.
Bu güreşlerde yine galibiyet sırasına göre yapılan eşleşme yerine yeniden eşleşme yapılınca bazı pehlivanlar çayırı terk ettiler. [5]
[1]İsmail Yılmaz age sf 51,52
[2]İsmail Yılmaz age sf 53.54.55.
[3]İsmail Yılmaz age sf 56
[4]İsmail Yılmaz age sf 58
[5]İsmail Yılmaz age sf 61
1946 Kırkpınar Güreşleri’nde Başpehlivanlıkta Hakem Heyeti dönemin geleneklerine uygun olmayan bir şekilde kura çektirerek eşleşmeleri yaptı. İlk turda kurada rakibi olan Düzceli Çolak İsmail, hakem heyetine,
-“İlk defa başa çıkıyorum. Tekirdağlı Hüseyin hepimizden üstün. Meydanı biz gençlere bırakıp Kırkpınar’dan çekilsin, ben de başkası ile tutayım” diyerek itiraz etti. Ancak kabul edilmedi.
Tekirdağlı güreşe hızlı başlayan Çolak İsmail’i boyundurukla durdurmaya çalıştı. Çolak,
-“Paçayı bıraktığı halde Tekirdağlı, boyunduruğu bırakmıyor” diye itiraz etti. Bu defa Tekirdağlının atakları başladı, güreşin 55. Dakikasında Çolak İsmail’i göğüs çaprazıyla budayarak açık düşürdü. Çolak
-“İsmail yeniş olmadı” diyerek itiraz etti. Hakem heyeti de,
-“Biraz açık düşme olsa da tam yeniş olmadı” diyerek güreşe devam kararı verdi ve Çolak İsmail’in daha fazla hırpalanmaması için güreşi ayırdı. Diğer pehlivanlar da 20.15 kadar yenişemedikleri için güreşler ertesi güne bırakıldı.
Diğer pehlivanların, Tekirdağlı ile güreşmek için yenişmedikleri söylendi. Çünkü kural gereği yenişemeyenler tekrar eşleştiriliyorlardı. Tekirdağlı Çolak İsmail ile güreşmek istediğini, hakem heyeti de yeniden eşleşme olacağını söyledi. Bunun üzerine Tekirdağlı,
-“Ben dün rakibimi yendim, bir daha güreşmem” dedi, hakem heyeti kabul etmedi ve Tekirdağlı çayırı terk etti. Diğer pehlivanlar da yeniden eşleşmeye karşı çıkarak çayıra çıkmadılar. Verilen süre dolunca diskalifiye edildiler. Diğer pehlivanlar güreşe devam ettiler. Sındırgılı Şerif Başpehlivan oldu. Çolak İsmail ile Ali Ahmet yenişemedikleri için ikisi beraber 2. İlan edildi.[1]
1947 Kırkpınar Güreşleri’nde Güreşleri seyretmeye gelen TBMM Başkanı Kazım Karabekir seyircilerin alkışları ile karşılandı. Hakem heyetinde yer alan 106 yaşındaki Suyolcu Mehmet Pehlivan’a yazılan mektup hoparlörden okununca Suyolcu ile birlikte birçok seyirci duygulanarak gözyaşlarını tutamadı.
Final güreşinde yenişemeyen Hayrabolulu Süleyman Yener ile Düzceli Çolak İsmail 1. Ali Ahmet 2. Babaeskili Mustafa Yenici de 3. Manisalı Halil Kırca 4.İlan edildi.[2]
1948 Kırkpınar Güreşleri’nde başpehlivanlık güreşlerinde sayıyı 8’e tamamlamak için başlatında güreşen Hayrabolulu Süleyman Yener’in kardeşi başaltı pehlivanı Hasan Yener başa güreştirildi. Baş güreşlerinde Babaeskili (Kuleli) Mustafa Yenici 1. Manisalı Halil Kırca 2. İlan edildi. 3.lük kimseye verilmedi.[3]
1949 Kırkpınar Güreşleri’ne bir yıl önce Londra Olimpiyatları’nda büyük başarı gösteren Güreş Milli Takımımız geldi ve seyirciden büyük alkış aldı.
Güreşler için seyirci bileti 50 kuruş olarak belirlenirken DDY Kırkpınar Haftası boyunca İstanbul-Edirne hattında tren biletlerinde % 50 indirim yaptı.[4]
1949 Kırkpınar Başpehlivanlık Güreşleri’nde Tekirdağlı Hüseyin, hakem heyetinin önüne giderek:
-“Hayrabolulu Süleyman güreş yaptığı yerlerde bana meydan okuyarak kendi reklamını yapıyor. Süleyman işte burada, aylardan beri bana meydan okuyuşunun şu çayırda cevabını vermek istiyorum, rica ederim beni onunla eşleştirin” dedi.
[1]İsmail Yılmaz age sf 61-63
[2]İsmail Yılmaz age sf 62-66
[3]İsmail Yılmaz age sf 67
[4]İsmail Yılmaz age sf 69
Hakem heyeti bu meydan okumayı geleneklere uygun buldu. Hayrabolulu Süleyman Yener ise,
-“Ben kura isterim, kura isterim” diye bağırdı. Hakem heyeti ona,
-“Kendine güvenmiyorsan köy, köy, kasaba, kasaba sana ağabeylik yapmış eski bir başpehlivanın peşine takılıp neden onu rahatsız ettin, neden meydan okudun? Allah’a güven, meydan burada çık ve güreş” dedi.
Hakem heyetinin kararlı olduğunu gören Hayrabolulu söylene söylene çayırdan ayrıldı, kısbetini çıkarıp seyircilerin arasına oturdu.
Hakem heyeti, güreşlerden çekilmesi için para ve saat ödülü vermeyi teklif etti. Bunun üzerine Tekirdağlı,
-“Mademki başa çıkan bu 7 pehlivan benimle güreşmek istemiyor, bana bu şeref yeter. Hamdolsun ödülde de gözüm yok. Bu meydanda yıllarca başpehlivan oldum, güreşmeyeceğim. Yeter ki bu pehlivanlar er meydanında bize güzel oyunlar göstersinler, erkekçe güreşsinler seyredelim” dedi. Seyirciler onu alkışlayarak takdir ettiler.[1]
1950 Kırkpınar Güreşleri’nde Başaltı Boyunda Adapazarlı İrfan Atan rakibi İstanbullu İbrahim’i 1 dakika gibi rekor bir zamanda yenerek turu geçti ve seyirciden büyük alkış aldı.
Bu yıl güreşler il defa Haziran ayının ikinci haftasında
Yorum yapın